KALP KAPAĞI HASTALIKLARI

Kalbin odacıkları arasındaki kan geçişleri kapaklar yardımıyla sağlanır. Bu kapaklar kanın geçmesi gereken yöne açılıp, sonrasında sıkıca kapanan tek yönlü kapılardır.

Kalpte 4 adet kapakçık bulunur. Bu kapakçıklar aort kapak, mitral kapak, triküspit kapak ve pulmoner kapaktır.

Vücudumuzda bir pompa görevi gören kalp için bu kapakçıkların düzgün çalışması oldukça önemlidir. Kapakçıklardan bir ya da daha fazlasında, kalbin kan pompalama yeteneğini etkileyen düzeyde fonksiyon ve yapı bozukluğu olması durumunda kapak onarımı veya değişim (replasman) gerekir. Konjenital (doğumsal) bir problem olmadıkça, yetişkinlerde tek başına pulmoner ya da triküspit kapakta sorun görülmesi yaygın değildir.

Kalp kapaklarında genel olarak 2 temel problemden bahsedebiliriz;

Darlık (stenoz):
Kapak darlığında, kapakçık kalınlaşır veya kapağın yaprakçıkları (leaflets) sertleşir ya da birbirlerine yapışabilirler. Bu, kapağın açılma hareketini tam yapamamasına ve kapaktan geçen kan miktarının azalmasına neden olur. Kalp daha fazla kan pompalayabilmek için daha çok çalışmak zorunda kalır. Bu durumun uzun süre devam etmesi kalp yetmezliği ya da diğer semptomlara neden olabilir. Aynı anda birden fazla kapakta da görülebilir.

Yetmezlik (regürjitasyon):
Kapakta yetmezlik, kapakçığın yapraklarının düzgün kapanamaması sonucu bir miktar kanın geri kaçması durumudur. Kapakta kaçak var olarak ifade edilen durum kapak yetmezliğidir. Bu sıklıkla, sarkma kapakçıklarının çıkması, prolapsus adı verilen bir durum nedeniyle ortaya çıkar.
Kaçak kötüye gittikçe kalp sızdıran kapağı telafi etmek için daha fazla çalışmak zorundadır ve vücudun geri kalan kısmına daha az kan pompalanabilir.

Nedenleri;

Kapak hastalıklarında doğumsal kapak hastalığı ya da sonradan kazanılmış kapak hastalığı olmak üzere 2 durum söz konusudur. Doğumsal anomalilere bağlı olarak olarak ortaya çıkabildiği gibi yaşamın herhangi bir döneminde birtakım nedenlerle ortaya çıkabilir.

Doğumsal (Konjenital) Kapak Hastalığı:
Çoğunlukla aort veya pulmoner kapağın etkilendiği anomalilerdir. Kapaklar olması gereken boyutta olmayabilir. Kapak yaprakçıkları yanlış şekillenmiş olabilir. Herhangi bir kapakta atrezi denilen kapağın hiç gelişmemiş olması durumu olabilir.
Aort kapakla ilgili olan bir doğumsal durum da normalde 3 yapraklı olması gereken aort kapağın iki yapraklı olması durumudur. Buna biküspit aort kapak denir. Yaşamı tehdit eden bir anomali değildir. Biküspit aort kapak sert olabilir ve kanı geri sızdırma olasılığı yüksektir. İlerleyen yaşlarda aort kapakla ilgili bir problem yaşanma olasılığını arttıran bir durumdur.

Kazanılmış Kapak Hastalıkları:
Kalp kapaklarında bir sorun olmayan kişilerin, yaşamlarının herhangi bir döneminde çeşitli hastalık ya da enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkabilecek bozulmalardır. Kalbin kapaklarında oluşabilecek bir çok değişiklik vardır. Mitral ve triküspit kapakta bulunan ve bu kapakların hareketini sağlayan yapılar olan korda tendinea veya papiller kaslar gerilebilir veya yırtılabilir; kapakların anulusunda genişleme olabilir; kapakçıkların yapraklarında kireçlenme olabilir ve fibrotik (sert) hale gelebilir.

Toplumda yaygın olarak görülen ve popülasyonun yaklaşık %1-2’sini etkileyen bir bozukluk da Mitral Kapak Prolapsusudur (MVP). Kadınlarda daha yaygındır. MVP, kalbin kasılması sırasında mitral kapağın yapraklarından birinin ya da her ikisinin kapanma kusuru nedeniyle sol ventriküle iletilen kanın bir kısmının, sol atriyuma geri dönmesidir. Hafif kaçak durumunda nadiren semptomlara neden olur ve genellikle tedaviye ihtiyaç duymaz. Kaçak miktarı arttığında çarpıntı, nefes darlığı, çabuk yorulma gibi semptomlar görülebilir. Bu durumda tedavi uygulanır.

Romatizmal ateş; Tedavi edilmemiş bir bakteriyel enfeksiyon (genellikle boğaz enfeksiyonu) nedeniyle oluşur. Çocukluk döneminde geçirilmiş bir enfeksiyon kalp kapaklarını etkileyebilir. Bu tip enfeksiyona bağlı kalp problemleri 20-40 yıl sonra ortaya çıkabilir. O sırada kalp kapakları iltihaplanır, kapak yaprakları birbirine yapışır ve sert, kalınlaşmış bir kapak yapısı oluşabilir. En sık etkilenen kapak mitral kapaktır.

Endokardit; Bakteri, virus ya da fungal ajanların kan dolaşımına girmesi ve kalp kapakçıklarına yerleşmesi ile oluşur. Kapaklarda bozulma ve yara dokusu oluşmasına neden olur. Endokardit oluşturan mikroplar, diş prosedürleri, cerrahi girişimler , IV ilaç kullanımı ya da ciddi enfeksiyonlarla kan dolaşımına girerler. Ameliyat gerektirebilecek düzeyde bozulmaya yol açabilir.

Kapak hastalığının diğer nedenleri şunlardır: Kalp krizi, kardiyomiyopati (kalp kası hastalığı), koroner arter hastalığı, sifiliz (cinsel yolla bulaşan bir hastalık), hipertansiyon, torasik aort anevrizması ve bağ dokusu hastalıkları. Nadiren bazı tümörler ve bazı ilaçlarda kapak hastalığına yol açabilir.