AORT ANEVRİZMALARI VE DİSEKSİYONLARI

Aort damarı, vücudun en büyük atardamarı olup, kalpten çıkarak vücudun her yerine besin ve oksijen açısından zengin kanı taşır. Aort damarının göğüs içinden geçen kısmına torasik aort ve karın bölgesinden geçen kısmı ise abdominal aort olarak adlandırılır.
Aort damarı oldukça dayanıklı ve elastik bir damar olmasına rağmen, bazı tıbbi problemler, genetik özellikler ve travma gibi durumlar, damar duvarlarına zarar verebilir. Damar duvarının yapısındaki bozulmalar, o bölgede zayıflamaya yol açabilir. Aort damarının içindeki yüksek kan basıncı damar duvarının zayıflamış bölgesini genişletmeye başlar ve aort duvarı bu zayıflığın olduğu kısımda balonlaşma yapabilir. Bu anormal genişleme ya da balonlaşma aort anevrizması olarak adlandırılır. Bu genişleme başlangıçta küçüktür. Ancak yüksek kan basıncının etkisiyle zamanla büyür.

Anevrizmalar aort damarında ya da bu dallardan çıkan arter dallarının herhangi bir yerinde oluşabilirler. Bununla birlikte, en yaygın olarak karnın içinden geçen kısım olan abdominal aortta görülür ve Abdominal Aort Anevrizması olarak adlandırılır.
En yaygın ikinci aort anevrizması ise göğüs bölgesindeki aortta görülen torasik aort anevrizmalarıdır. Aort kalpten çıkarak bir U şekli çizerek karın hizasına doğru iner. Torasik aort anevrizmaları aort kökü, çıkan aort, aortik kemer (ark) veya inen aort dahil olmak üzere aortun göğüs içindeki kısmının her yerinde görülebilir, bununla birlikte en yaygın görüldüğü kısım çıkan (asendan) aorttadır ve Asendan Aort Anevrizması olarak adlandırılır. Anevrizmalar tehlikelidir, çünkü yırtılabilir ve iç kanamalara neden olabilirler.

Yaş ve cinsiyete göre değişmekle birlikte, sağlıklı bir yetişkinde, ana aort yaklaşık 2.0-2.5 cm (20-25mm) çapındadır. Anevrizma olarak adlandırılan genişleme 4,4 cm'den ise yıllık ultrason taraması, anevrizmanın büyümesini izlemek için yeterlidir. Toplamda 4,5 ila 4,9 cm arasındaki anevrizmalar için, her 6 ayda bir tarama önerilir. 5.0 cm'den büyük bir anevrizma her 3 ayda bir tarama yapılmasını gerektirir.

Anevrizma genellikle yılda 1-2 mm civarında büyür ve 5.5 cm'ye ulaştığında, yırtılma riski yüksek olduğundan cerrahi girişim önerilir. Bunun nedeni, bu boyutta bir anevrizmada diseksiyon ve rüptür riskinin daha yüksek olmasıdır. Anevrizma düzenli taramalarla hızla genişliyorsa veya diğer komplikasyonlara neden olmaya başlarsa cerrahi düşünülmelidir. Hızlı genişlemeden kasıt 6 ayda 7 mm'den ve 1 yılda 10 mm'den fazla olan genişlemelerdir.

Cerrahi girişim kararı verilirken anevrizmanın boyutunun yanında, hastanın operasyona dayanacak kadar uygun olması önemlidir. Ameliyat için uygunluk birçok faktörden etkilenebilir ve ciddi ve büyük bir girişim olduğu için ameliyat kararı hastanın koşulları göz önünde bulundurularak ve risk değerlendirmesi yapılarak verilir.

Aort anevrizmaları nedeniyle oluşacak problemler iki şekilde ortaya çıkar:

  • Diseksiyon: Aort damar duvarının bir veya daha fazla katmanında bir bölünmedir. Aort damarı bir atardamardır ve duvarı yapısı 3 katmandan oluşur. Aort yoluyla yüksek basınçla pompalanan kan, atardamar duvarının katmanlarını bölebilir. Bölünme, arter duvarının katmanları boyunca ve boyunca kanamalara neden olur. Bir anevrizmanın varlığı, aort disseksiyonu oluşma riskini arttırır, ancak aort diseksiyonu normal bir aorta sahip kişilerde de ortaya çıkabilir. Aort disseksiyonu aniden ortaya çıkabilir, göğüste veya sırtta keskin ağrılara neden olur. Ancak herhangi bir semptom olmadan gelişen diseksiyonlar da olabilir.
  • Rüptür: Anevrizma belli bir genişliğe ulaştığında yırtılma riski de artar. Aortun anevrizmatik kısmı içinden geçen yüksek kan basıncının da etkisiyle yırtılarak kanın vücut boşluğuna akmasına izin veren bir delik oluşturabilir. Bu durum rüptür olarak adlandırılır. Rüptür ve diseksiyon durumunda ölüm riski yüksektir. Acil müdahele gereklidir.

Anevrizmaya yapılacak müdahelelerde anevrizmanın şekli de önemlidir. Anevrizmalar iki şekilde olabilir:

  • Fuziform Anevrizma: Aortun genişleyen bir bölümünde ve kenarlarında eşit olarak görünen düzgün biçimli anevrizma
  • Sakküler Anevrizma: Anevrizmanın aort damarının bir tarafına doğru çıkıntı şeklinde gelişen anevrizma