KALBİN YAPISI
Kalp vücuttaki tüm dokulara kanın ulaşmasını sağlayan bir pompa olarak niteleyebileceğimiz kaslı yapıda hayati bir organdır. Vücuttaki yerleşimi göğsünüzün ortasında, akciğerlerin arasında sola yatık şekildedir.Kalbin boyutu yaşa ve vücut boyutlarına göre değişmekle birlikte, yetişkin bireylerde sağlıklı bir kalp boyutu bir elin yumruğundan biraz daha büyük boyuttadır. Sağlıklı bir kalp günde yaklaşık 100.000 atım yapar ve hiç durmaksızın çalışır.
Kalbin temel görevi vücuttan gelen oksijence fakir kanı (kirli kan) akciğerlere iletmek ve akciğerler tarafından oksijenlenmiş kanı (temiz kan) vücuda geri pompalamaktır.
Kalp 3 katmandan oluşur; bu katmanlar en dışta epikard, ortada miyokard ve en içte endokard.
Epikard ve endokard ince katmanlardır. Miyokard kalbe ait ana katmanı oluşturur ve kalp kası liflerinden oluşmuştur. Kalp perikard denilen 2 katmanlı zarla dıştan çepeçevre sarılmıştır ve perikard boşluğu adı verilen sıvı dolu bir boşlukta bulunur. Perikard kalp ve çevresindeki organlar arasındaki sürtünmeyi önlemek için seröz sıvı üreten bir yapıdadır. Perikard kalbi yerinde tutar ve kalbin pompalama hareketi sırasında içine doğru genişlemesi için boş bir alan sağlar.
Kalbin kendi içinde bir sistemi bulunmaktadır. 4 odacık ve 4 kapakçık, damar sistemi ve iletim sisteminden oluşan bir yapıdır. 2 odacık üst kısmında ve 2 odacık alt kısmında bulunur. Üst odacıklar kulakçık (atrium), alt odacıklar ise karıncık (ventrikül) olarak adlandırılır.
Kulakçıklar vücudun farklı bölgelerinden gelen kirli kanı alırken, karıncık temizlenmiş kanı vücut dokularına geri gönderir. Kalbin sol ve sağ tarafını birbirinden ayıran bir kas duvarı bulunur. Bu duvarın adı septum’dur.
Kalp Kapakları
Kalpte 4 kapakçık bulunur. Kapakçıklardan 2 tanesi (mitral ve triküspit kapak) kalbin odacıkları arasındaki kan alışverişini, diğer ikisi (pulmoner ve aort kapak) ise vücut ve kalp arasındaki kan alışverişinde rol alırlar.
Aort kapak: Oksijen açısından zengin kanın sol ventrikülden, vücudun en büyük arteri olan aorta geçmesini sağlar. Böylece kan aort yardımıyla vücuda iletilir.
Mitral kapak: Akciğerlerden gelen oksijen açısından zengin kanın sol atriyumdan sol ventriküle geçişini sağlar.
Triküspit kapak: Vücuttan gelen oksijence fakir kanın sağ atriyumdan sağ ventriküle geçişini sağlar.
Pulmoner kapak: Sağ ventriküldeki kanın pulmoner arterlere geçerek akciğerlere ulaşmasını sağlar.
Koroner Arterler
Kanı vücuda taşıyan damarlara atardamar (arter) ve vücuttan kalbe geri getiren damarlara toplardamar (ven) denir. Vücuttaki en büyük arter Aort’tur. Aort damarının başlangıç noktası sol ventriküldür. Sol ventriküldeki oksijence zengin kan aort damarı vasıtasıyla vücuda yayılır. Böylece vücuttaki dokuların besin ve oksijen ihtiyacı karşılanır.
Kalp dokularınında besin ve oksijene ihtiyacı vardır. Bu besin ve oksijen ise yine aorttan çıkan koroner atardamarlar ile sağlanır. Kalpte 3 ana koroner arter bulunur. Aort üzerindeki 2 adet delikten sağa ve sola olmak üzere koroner arterler çıkar. Sola giden damar da öne ve yana olmak üzere 2 dal şeklinde ayrılır. Ana koroner arterlerden çıkan binlerce damar dalı kalp kası içinde ağ gibi yayılmıştır. Ana koroner arterler genellikle 1-3 mm çapında ve damar duvarı oldukça ince yapıdadırlar.
Kalbin İletim Sistemi
Kalbin kendi içinde bir elektrik sistemi bulunur. Bu sistem düğümlerden ve iletim demetlerinden oluşur. Bu sistemin oluşturduğu iletiler sayesinde kalp kası uyarılarak kasılır ve gevşer. Elektrik sinyali sağ atriyumun üstünde bulunan sinoatriyal (SA) düğümünde başlar. Buradan çıkan elektrik sinyali atriyumun kas lifleri boyunca dolaşarak uyarı yapar ve buradan antiyoventiküler (AV) düğümüne gider. Burada çok kısa bir bekleyişten sonra ventrikülleri uyarır. Böylece kalp atışı kesintisiz olarak sağlanmış olur. Birbiri ardına gerçekleşen kalp atışları bir döngü oluşturur.
Kalp döngüsü iki aşamaya ayrılır: Sistol ve Diyastol.
Sistol sırasında, ventriküller kasılır ve kanı damarlara iter. Diyastol sırasında, ventriküller gevşer ve atriyumdan kan alır.
