Gün geçtikçe yeni belirtileri ya da etkileri ortaya çıkan Covid-19 virüsünün, damar içinde kan pıhtısı oluşumunu tetikleyerek inme riskini arttırabileceği düşünülüyor.

Atardamar ve toplardamarda oluşan kan pıhtılarının farklı sonuçları vardır. Ancak her ikisi de hayatı tehdit edebilecek problemlere yol açabileceğinden endişe vericidir. Toplardamarlarda oluşan kan pıhtıları, akciğerlere giderek, potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir sorun olan pulmoner emboliye neden olabilir. Atardamar sistemindeki kan pıhtıları daha da endişe vericidir, çünkü bunlar kalp krizi ve inmeye yol açabilir, sonuç olarak ta kalıcı izler bırakabilirler.

COVID-19’un hem atardamarlarda hem de toplardamarlarda kan pıhtısı oluşumunu arttırdığı gözlenmiştir. Hastalığın yeni olması nedeniyle, yapılan tüm çalışmalar küçük ve gözlemsel olmasına rağmen, anlamlı sonuçlar alınmıştır.

Hollanda’da yapılan ve 184 hastayı içeren bir çalışma, yoğun bakım ünitesinde COVID-19’lu hastaların % 31’inde, pıhtılaşmayı önleyici tedavilere rağmen, kan pıhtılarının oluştuğunu göstermiştir. Çin’de yapılan bir başka küçük çalışma ise COVID-19 hastalarının % 25’inde venöz tromboemboli oluştuğunu göstermiştir.

Burada daha da endişe verici durumlardan biri, olağan pıhtı önleyici tedavilerin bazı hastalar için işe yaramamasıdır. Diğeri ise, 30’lu yaşlar gibi genç yaş grubundaki Covid-19 pozitif hastaların, daha çok ileri yaştaki hasta grubunda görülen düzeyde bir inme yaşayabildiklerinin raporlanmış olmasıdır.

COVID-19 ile kan pıhtılaşma bozukluğu arasında ilişkinin ne ölçüde gerçek olduğu ve nasıl bir mekanizmasının olduğu, bunun nasıl önleneceği ve nasıl bir tedavi gerektirdiğini anlamak için daha fazla bilgiye ve çalışmaya ihtiyaç vardır.

Şu anki , bilgilere ve çalışmalara dayanarak, COVID-19’un inme riskini arttırabileceğini düşünmek ve buna karşı bilinçli olmak daha doğru olur.

İnme, çok hızlı farkedilip tedavi edildiğinde, hiçbir iz bırakmadan iyileşme olasılığı önemli ölçüde yükselir. Bu nedenle, inme semptomlarını bilmek ve hızlı hareket etmek çok önemlidir. Bu semptomlar, ani güçsüzlük, vücudun bir tarafında uyuşma, konuşma ya da görmede bozulma, sebepsiz ani başağrısı, kafa karışıklığı, koordinasyon ve denge problemlerinden bir veya birkaçı olabilir.

Kendinizde ya da bir yakınınızda bu gibi semptomların olması durumunda, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı ya da ambulans çağrılmalıdır. İnme tedavisinde zamanlama çok önemlidir. Etkili bir tedavi için, semptomlar görüldüğünde, ilk 3 saat içinde tedavi başlanmalıdır.

FAST

Birinin inme geçirdiğinden şüphelenirseniz şu adımları uygulayabilirsiniz.

İngilizce de Face, Arms, Speech ve Time kelimelerinden türeyen FAST adımları uygulanarak inme belirlenir ve harekete geçilir.

F (Face) : Kişiden gülümsemesini isteyin ve yüzünde bir kayma var mı kontrol edin.

A (Arms) : Kişinin 2 kolunu birlikte kaldırmasını isteyin. Bir kolu düşüyor mu kontrol edin.

S (Speech): Kişiden söylediğiniz basit bir cümleyi tekrarlamasını isteyin. Cümleyi tam olarak söyleyebiliyor mu yoksa kafa karışıklığı mı yaşıyor kontrol edin.

T(Time): Bu durumlardan herhangi biri varsa, zaman kaybetmeden 112’yi arayın.

Covid-19 salgını nedeniyle hastanelere gitmeye çekiniyor olabilirsiniz. Ancak inme gibi acil ve zamanın önemli olduğu durumlarda vakit kaybetmeden sağlık görevlilerinden yardım almalısınız.

Bahsedilen Çalışmalar:

1. Incidence of thrombotic complications in critically ill ICU patients with COVID-19 – Thrombosis Research
2. Prevalence of venous thromboembolism in patients with severe novel coronavirus pneumonia – Journal Of Thrombosis and Haemostasis