Kırmızı et, protein, demir, çinko, ve B12 içeriğiyle çok değerli bir besin kaynağı olmasına rağmen, bolca tüketilmesi sağlığınızı tehdit edebilir. Kırmızı et tüketimi ve kalp sağlığı ilişkisi ile ilgili yapılan çalışmalar yıllardır, daha sağlıklı bir kalp-damar sistemi için kırmızı et tüketiminin azaltılmasını tavsiye ediyor.

Fazla miktarda kırmızı et tüketiminin vücuda olan etkilerinin ayrıntılarını ortaya çıkarmak için yeni çalışmalar yapılmaya devam ediliyor ve konuyla ilgili son yapılan çalışmalardan birinde bu görüşün pekişmesine neden olacak sonuçlar elde edildi.
Kırmızı ette yüksek miktarda bulunan doymuş yağ düzeyinin kolesterolü yükselttiği ve kalp hastalığı riskini arttırdığı uzun süredir biliniyor olsa da, artık yeni bir suçlu daha var. —>Trimetilamin N-oksit (TMAO).

Trimetilamin N-oksit arter duvarında kolesterol birikimini arttırıyor. Ayrıca trombositlerle (pıhtılaşmayı sağlayan kan hücreleri) etkileşime girerek, pıhtılaşmayı teşvik edip, kalp krizi ve inme riskini de arttırıyor.

Yediğimiz besinlerin vücudumuza etkisi bağırsakta başlıyor. Trimetilamin N-oksit (TMAO), sindirim sırasında bağırsak bakterileri tarafından oluşturulan bir metabolik yan üründür. Bağırsak bakterileri kırmızı et, ciğer ya da diğer hayvansal ürünlerin bileşiminde bolca bulunan kolin, lesitin, karnitini sindirirken trimetilamin N-oksit adlı bir bileşik üretirler.

TMAO ‘in kalp ve damar hastalıklarına olan etki mekanizması karmaşıktır. Geçmiş araştırmalar, TMAO’in arter duvarında kolesterol birikimini arttırdığını göstermiştir. Ayrıca trombositlerle (pıhtılaşmayı sağlayan kan hücreleri) etkileşime girerek, pıhtılaşmayı teşvik edip, kalp krizi ve inme riskini arttırdığı da biliniyor.

Cleveland Clinic’teki Hücresel ve Moleküler Tıp Anabilim Dalı başkanı Dr. Stanley L. Hazen ve ekibi, beslenme yoluyla alınan proteinin, TMAO üretimi üzerindeki etkilerini araştırmak için bir çalışma yaptılar. Çalışmanın sonuçları 10 Aralık 2018’de European Heart Journal’da yayınlandı.

Yapılan çalışmada ortaya çıkan sonuca göre her gün kırmızı et yemenin kandaki TMAO seviyelerini üçe katladığı gözlendi.

Çalışma için 113 sağlıklı kadın ve erkek katılımcıya rastgele sırayla 3 farklı beslenme programı uygulandı. Tüm katılımcılara eşit kaloriler içeren öğünler verildi. 3 programda da toplam kalorinin % 25’i proteinden gelecek şekilde düzenlendi. 1. grup proteini kırmızı etten, 2. grup beyaz etten ( tavuk ve balık ) ve 3. grup et dışındaki protein kaynaklarından aldı.

Birinci ayın sonunda, kırmızı et tüketen gruptaki katılımcıların kanlarındaki TMAO seviyesinin, diğer iki gruptaki katılımcılara oranla 3 kat daha fazla olduğu gözlendi. İyi haber ise, bu etkinin tersine çevrilebilir olmasıydı. Kırmızı et tüketen grup, bir sonraki ay boyunca kırmızı et yemeyi bıraktığında TMAO seviyelerinin tekrar düştüğü görüldü.

Ayrıca kırmızı et tüketiminin bir diğer etkisi de böbrek fonksiyonu ile ilgiliydi. Hergün düzenli kırmızı et tüketilmesi yalnızca TMAO seviyelerini yükseltmekle kalmamış, aynı zamanda TMAO’in böbreklerden atılmasını da yavaşlatmıştır.

Takviye olarak alınan karnitin de bağırsaklarda TMAO üretilmesine neden oldu. Vejeteryan ve veganların bağırsaklarında, ilk başta karnitin takviyesine rağmen TMAO üretimi olmadı. Ancak birkaç hafta onlarda da aynı şekilde TMAO üretimi gözlendi.

Bu bulgular, kırmızı eti sınırlayan beslenme önerileri destekler niteliktedir. Gelecek dönemde kişilerin TMAO profillerine uygun kişiselleştirilmiş diyetler kalp hastalığı riskini düşürmede önemli rol oynayabilir. Ayrıca tıpkı kolesterol ölçümü gibi kişilerin TMAO düzeyleri takip edilebilir. Bu bulgulardan yola çıkan araştırmacılar, TMAO seviyesini düşürmeye yönelik bir tedavi için çalışmalar yürütmeye başladılar.

Kırmızı Et Tüketimi Ne Kadar Olmalı ?

Sağlıklı bir kişinin kırmızı et tüketimi, haftada 350gr-500gr kadar olmalı ve bunun üzerine çıkılmamalıdır. Damar sertliği, yüksek kolesterol ve kalp hastalığı olan kişilerde bu miktar daha da düşürülmelidir.

Yoğun kırmızı et tüketimi yerine, kümes hayvanları ya da balık gibi seçenekleri öğünlerinize ekleyebilirsiniz. Az yağlı süt ürünleri de aldığınız protein miktarını arttırır. Tam tahıllar ve baklagiller bitkisel protein kaynaklarıdır. Beslenmenize daha fazla sebze ve meyveye yer vermeniz, çeşitlilik oluşturarak daha dengeli beslenmenizi sağlayacaktır.

---

Kaynaklar:

1. Impact of chronic dietary red meat, white meat, or non-meat protein on trimethylamine N-oxide metabolism and renal excretion in healthy men and women – European Heart Journal