Sağlıklı bireyler üzerinde gerçekleştirilen 5 yıllık çalışma sonucunda, doğal besin kaynaklarından alınmayan, takviye omega-3 ve D vitaminin, kardiyovasküler hastalıklar ve kanser oluşumu riskini azaltmadığı gözlendi.

VITAL (Vitamin D and Omega-3) olarak adlandırılan çalışmanın sonucu geçtiğimiz günlerde Amerikan Kalp Derneği Bilimsel Oturumları’nda sunularak D vitamini ve omega-3 takviyelerinin kanser ve kalp hastalıklarının önlenmesi amacıyla kullanımı sorgulandı.

D vitamini bağışıklık sistemini destekleyen ve kalsiyum emilimini düzenleyen önemli bir temel besin öğesidir. Vücut güneş ışığına maruz kaldığında, doğal olarak vücut tarafından üretilebilen D vitamini, aynı zamanda bazı deniz ürünleri, yumurta, bazı sebzeler, süt ürünleri ve tam tahıllar gibi gıdalarda da bulunur.

Önemli bir besin maddesi olan ve kalp sağlığına olumlu etkileri bilinen omega-3 yağ asitleri ise bazı balık ve balık yağları, taze keten tohumu, kuruyemişler, bazı sebze ve baharatlarda bulunur.

Araştırmalar, D vitamini ve omega-3 yağ asidi içeren besinlerin doğal yollarda alınmasının daha sağlıklı olunmasını desteklediğini ve hastalık nedeniyle ölüm riskini düşürdüğünü göstermektedir.

Ancak bunların takviye olarak alınmasının da etkileri aynı mıdır?

Bu soru araştırmacıları bu çalışmayı yapmaya yönlendirmiştir. VITAL STUDY Harvard Medical School araştırmacıları tarafından Boston’da Brigham and Women’s Hospital’da yapılmıştır. 50 yaş ve üzeri sağlıklı erkekler ile 55 yaş ve üzeri sağlıklı kadınlardan oluşan 25.871 katılımcı üzerinde, omega-3 ve D vitamini takviyelerinin uzun dönem faydaları araştırılmış ve özellikle de kanser, kalp hastalıkları ve inme oluşma riskine karşı etkileri incelenmiştir.

Kendi alanındaki en geniş araştırmalardan biri olan VITAL çalışmasında, 25.871 kadın ve erkek katılımcı rastgele biçimde 4 gruba ayrılarak,

1. Gruba omega- 3 tableti ve D vitamini
2. Gruba omega-3 tableti ve plasebo D vitamini
3. Gruba plasebo omega-3 tableti ve D vitamini
4. Gruba plasebo omega-3 tableti ve plasebo D vitamini verilmiştir.

*Katılımcılar aynı zamanda normal beslenmelerine devam etmişlerdir.

5 yıl boyunca katılımcılarda kanser, kalp krizi, inme ve kalp hastalıklarına bağlı ölüm gibi durumların yaşanıp yaşanmadığına bakılmıştır.

Çalışmanın genel sonuçlarına bakıldığında D vitamini ve omega-3’ü takviye olarak almanın kanser ve kardivasküler olayların oluşmasını azalttığına dair anlamlı bir sonuç bulunamamıştır.

Tüm bu bulgulara rağmen katılımcılar içinde omega-3 takviyesinden fayda gören bir grup olmuştur. Düşük balık tüketimi olan (haftada 100 gr’dan az) katılımcılarda, omega-3 takviyesinin,  majör kardiyovasküler olay gelişmesi riskini % 19 azalttığı gözlenerek bu sonuç anlamlı bulunmuştur. Ayrıca diğer kardivasküler olaylardan bağımsız olarak kalp krizi riskini % 28 azalttığı gözlenmiştir.

Haftada bir kere ya da daha fazla balık tüketen katılımcılarda ise omega-3 takviyesinin anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür.

Ayrıca araştırmacılar bu sonuçların gelecekte yeni çalışmalarla da desteklenmesini önermektedirler. Böylece sonuçlar daha anlamlı hale gelebilecektir.

Takviyeleri almalı mıyız yoksa almamalı mıyız ?

Tabiki omega-3 yağ asitleri ve D vitamini sağlığımız için önemli değildir anlamına gelmez. İkisinin de doğal besin kaynaklarından alınıyor olması sağlığımız için gerekli ve önemlidir.
Ayrıca yeterince D vitamini ve omega-3 yağ asidini doğal yollarla alamıyorsanız doktorunuz tarafından takviyeler de önerilebilir.

Sonuç olarak, kanser ve kalp hastalıklarından korunmak söz konusu olduğunda etkileri kanıtlanmış yöntemlere bağlı kalınması önerilir. Bu yöntemler  kanser, kalp ve damar hastalıkları ve diğer kronik hastalıklara yol açabilecek risk faktörlerini engellemek, yani sağlıklı ve dengeli beslenmek, aktif kalmak ve sigaradan uzak durmaktır.

D vitamini nedir?

D vitaminin vücudumuzdaki en kritik rolü kalsiyum emilimine yardımcı olmaktır. Bunun yanında bağışıklık sistemini de destekler. D vitamini başta süt ürünleri, yumurta, balık olmak üzere bazı yiyeceklerde bulunan temel besin öğelerindendir. Ancak sadece gıdalarla günlük D vitamini ihtiyacının yaklaşık %10-15’i sağlanabiliyor. Vücudun kendisinin D vitamini üretip kullanabilmesi için ise doğru bir biçimde güneş ışığı almak gerekiyor. Yapılan çalışmalar D vitamini  eksikliğinin kalp hastalığı riskinin artmasına neden olabileceğini göstermiştir.

Yüksek oranda omega-3 yağ asidi içeren yiyecekler hangileridir?

En fazla omega-3 yağ asidini taze keten tohumu ve keten tohumu yağı içerir. Bunu takiben bazı balıklar ve balık yağları, çiğ kuruyemişler, ayrıca taze fesleğen, asma yaprağı, kurutulmuş kekik gibi bazı bitki ve baharatlar da omega-3 yağ asidi içerirler.

Kaynaklar:

https://www.vitalstudy.org/findings.html

https://www.acc.org/latest-in-cardiology/articles/2018/11/07/15/19/sat-3pm-vital-vitamin-d-omega-3-supplementation-aha-2018

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4600007/